Mijn werkelijkheid versus dé werkelijkheid

Dat je als buitenlander vaak of meestal in een andere ‘werkelijkheid’ leeft dan de plaatselijke bevolking is algemeen bekend. Nou bestaan er binnen een land en binnen zo’n enorme stad als Bogotá ook altijd meerdere ‘werkelijkheden’ waar je als buitenlander vaak een beetje tussenhangt. Waarom? Ten eerste omdat je als buitenlander vaak meer kan maken en mensen je dat ‘vergeven’ omdat je nou eenmaal van elders komt. Nou ben ik niet de enige die op de fiets naar mijn werk komt, maar tegelijk is het toch niet de normaalste zaak van de wereld. Daarnaast vind ik het ook geen probleem om in het donker te fietsen (ik heb HEMA lichtjes J), of zelfs te lopen. Daar moet ik wel bij vertellen dat ik dat niet overal doe maar alleen bepaalde routes. En dat lopen of fietsen me vaak een veiliger gevoel geeft dan ’s avonds in mn eentje een taxi te pakken. Verder race ik vrolijk rond op de drukste wegen en is de fiets voor mij echt een transportmiddel, waar het door de meeste Colombianen meer als vrijetijdsbesteding wordt gebruikt. Gevaarlijk? Ja ik zou best eens aangereden kunnen worden, maar dat kan in Nederland natuurlijk ook. En dus is in mijn ‘werkelijkheid’ Bogotá een relatief veilige stad, waar ik ‘gewoon’ (inclusief helm dat wel) rond kan fietsen.

Recht op de waarheid

Na twee maanden lezen, speuren, nog meer lezen en schrijven mag ik me nu, vind ik zelf, een expert noemen op het gebied van ‘het recht op de waarheid’. Ik denk dat ik er voor mijn komst nog nooit van had gehoord, maar het is een interessant gegeven dat de afgelopen decennia is uitgegroeid tot een heuse internationale norm. Dit recht betekent dat iedereen recht heeft op de waarheid, tenminste als het gaat om grove mensenrechtenschendingen. Voor ons nuchtere en altijd ohhh zo eerlijke Nederlanders een raar en vaag begrip, maar voor veel mensen hier, en dan in het bijzonder slachtoffers, dé hoeksteen om hun leven weer op te kunnen bouwen.

Een rare dag

Op de fiets, vanmorgen onderweg naar een bijeenkomst in het centrum, hoor ik hoe er in de ochtenduren een autobom in het centrum en in de buurt van hét politiebureau onschadelijk is gemaakt. De bestuurder is aangehouden en zou lid zijn van de Farc. Verder wordt er volop gesproken over het vrijhandelsverdrag met de VS dat vandaag in werking is getreden, de hele week zijn al voor en tegenstanders aan het woord maar vandaag is het een feit en vertrekken er ‘as we speak’ nog een lading bloemen richting de VS. De meningen zijn verdeeld, dit vrijhandelsverdrag vergroot de economische mogelijkheden voor iedereen of dit gaat de Colombiaanse ondernemers de kop kosten want hier zijn ze nog niet klaar voor.

Samen met een collega ga ik naar een bijeenkomst van verschillende NGOs om over het ‘recht op overleg’ (Consulta previa) te praten. Inheemse en afro-gemeenschappen hebben het internationaal vastgelegde recht om voordat er een bedrijf of de regering één of ander project op hun (oorspronkelijke)grondgebied gaat uitvoeren, hierover geïnformeerd en betrokken te worden. Dat wil zeggen dat voordat een bedrijf zijn project (o.a. mijnbouw en landbouw) gaat uitvoeren de toestemming van de gemeenschappen nodig is.

In de praktijk komt het vaak neer op een ‘legitimatie’ voor het project en worden de gemeenschappen niet of nauwelijks betrokken, slecht geïnformeerd of gewoon afgekocht. Het is een interessante bijeenkomst waarin wordt gekeken hoe de verschillende NGOs dit thema het beste kunnen aanpakken. Er zijn namelijk al gemeenschappen die op eigen houtje (buiten de regering en de regels om) projecten hebben ‘afgewezen’, maar dit wordt dan weer niet officieel erkend…. Dus de vraag is, wat kunnen we hiermee en hoe kan dit recht het beste worden ingezet.

En dan, als we net aan een volgend punt op de agenda zijn begonnen, komt het bericht dat er een bomaanslag is gepleegd, hier in Bogota, tegen een ex minister en er zijn doden en gewonden. De gespreksleider besluit de bijeenkomst op te schorten en een beetje in de war gaat ieder zijn eigen weg. Mijn collega belt met zijn vriendin, ik zet de radio aan. De ex minister leeft nog, maar zijn chauffeur en nog een bodyguard zijn wel dood. Op zo’n moment is het (blijkbaar) beter niet met het openbaarvervoer te reizen, ook omdat je niet weet wat er nog meer gaat gebeuren, dus met mijn collega achterop (mijn bagagedrager houdt het nog net) fiets ik naar huis. Daar geef ik mijn fiets mee, zodat mijn collega ‘veilig’ naar kantoor kan fietsen en ik werk de rest van de middag thuis en pak morgen wel een bus. We wensen elkaar nog een fijne dag en sluiten af met de woorden ‘hopelijk niet nog meer bommen vandaag’. Raar om zoiets zeggen, denk ik nu achteraf.

Eenmaal thuis is het nieuws gelukkig nog niet tot Nederland doorgedrongen, maar hier is ondertussen bekend dat er vijf doden en 27 gewonden zijn. De foto’s laten een uitgebrande bus en SUV zien, en op de radio is een huilende getuige aan het woord. De plek van de aanslag: zo’n tien straten van mijn kantoor af.

Ik bel even met PV en dan, dan ga ik weer aan het werk….

Hoe je een mooi initiatief kapot maakt

Twee weekenden geleden vond hier in Bogota de ‘Marcha Patriotica’ plaats, een initiatief van sociaal Colombia (van alle sociale organisaties die je maar kunt bedenken zoals vakbonden, studenten, vrouwen, boeren, inheemse bevolking etc. etc ) om een politiek en democratisch platform te creëren en een alternatief te initiëren. Een alternatief omdat Colombia meer dan tweehonderdjaar geleden onafhankelijk werd maar tot nu toe alleen maar uitgebuit is, door multinationals, buitenlandse bedrijven, nationale bedrijven, de eigen regering en iedereen die maar een slaatje wilde en wil slaan uit dit land zo rijk aan grondstoffen en vruchtbare grond. Uit het hele land kwamen vakbondsleiders, leiders van sociale organisaties en ieder die dit nieuwe initiatief ondersteund naar Bogota om hun stem te laten horen. Het idee: op een vreedzame manier het land veranderen, in die zin dat men de stem van het volk wil laten horen en zich wil inzetten voor een socialer en rechtvaardiger systeem.

De balans opmaken

Deze week ben ik precies op de helft van mijn uitzending hier in Bogota. Ik woon hier ondertussen alweer een half jaar en over precies een half jaar ga ik ook weer weg, terug naar Nederland en terug naar PV. En dus vind ik dit een goed moment om de balans op te maken van zowel de afgelopen tijd, als de tijd die komen gaat.

Ten eerste waren de afgelopen maanden absoluut niet altijd de makkelijkste. Hoewel ik al redelijk wat over Colombia wist en lang naar het moment van vertrek heb toegeleefd, werd ik hier alsnog in het diepe gegooid. Ik was klaar om hier kei en kei hard aan de slag te gaan, maar moest eerst nog even leren om geduld te hebben, om te gaan met andere vormen van communicatie en samenwerken, en nou gewoon alles wat er maar komt kijken bij alleen in een stad aan te komen en je weg vinden.