Gisteren en eergisteren waren belangrijke dagen voor ons, de gemeenschappen
uit Cacarica, Colombia en voor het Inter-Amerikaans mensenrechtensysteem.
Anderhalve dag had het hof uitgetrokken om te luisteren naar de declaraties van
deskundigen, getuigenissen en de argumenten van zowel de staat, de
Inter-Amerikaanse Commissie als ons.
Zestien jaar na het drama en de ontheemding in Cacarica en zo’n twee jaar
nadat er hier kei en kei hard aan de slag is gegaan om alle bewijs, argumenten
etc. te verzamelen zijn de hoorzittingen zo’n beetje het laatste station. De
kroon op al het werk en de laatste mogelijkheid om de rechters te overtuigen
van ieders gelijk. Over een maand moeten de slotpleidooien worden ingeleverd en
dan is het afwachten op de uitspraak, hetgeen meestal zo’n zes maanden duurt.
Vanaf vorige week werd het druk hier op kantoor, niet wat werk betreft,
want dat was al druk en mijn collega verantwoordelijk voor deze zaak liep al
meer dan een maand vol stress rond, maar qua mensen. Zo’n vijftien mannen en
vrouwen, jong en oud kwamen helemaal vanuit Cacarica (of Turbo als ze na de
ontheemding nooit zijn teruggekeerd) naar Bogota, om zondag als delegatie en
vertegenwoordiging van de 531 slachtoffers die wij als JyP in deze zaak
vertegenwoordigen af te reizen naar Costa Rica (daar zetelt het hof) en de
hoorzittingen bij te wonen. Daarnaast moesten twee van hen een getuigenis
afleggen.
Voor vertrek moest natuurlijk nog een boel besproken en doorgenomen worden.
Zo ook de reparaties die gevraagd worden. De verhalen, de stukken, de
argumenten en de berekeningen ken ik maar dan neem je het door met de mensen
die al dat alles ook daadwerkelijk zijn kwijtgeraakt, 16 jaar zijn er
verstreken, maar de pijn en het leed blijft. Het doel van de hele zaak,
erkenning voor al dit leed en natuurlijk gerechtigheid, wat dat ook moge
betekenen.
Want eerst wordt alles en iedereen nog even door het slijk gehaald. De
hoorzittingen zijn live te volgen via internet en dus kijkt bijna het hele
kantoor met spanning toe. Hoe wij onze feiten voor de rechters hardmaken en hoe
de vertegenwoordigers van de Staat de rechters op een totaal een ander spoor
proberen te zetten, het gaat er hard aan toe.
Getuigenissen worden afgelegd door Bernardo en Sofia. Bernardo was de
buurman en vriend van Marino Lopez. Ik ken Bernardo als een daadkrachtige,
slimme en zelfverzekerde man, maar de eerste minuten in de getuigenstoel heeft
hij het zwaar, dan herpakt hij zich en komt z’n zelfvertrouwen beetje bij
beetje terug. Het verhaal van wat er met Marino is gebeurd heb ik vele malen
gehoord en gelezen, maar ik had het Bernardo nooit zelf horen vertellen. Het
snijdt door je hart. De advocaten van de Staat proberen z’n verhaal te
ontkrachten en dringen aan op de herkenning/beschrijving van het uniform van de
zogenaamde paramilitairen en de legereenheden toen aanwezig. Bernardo weet het
niet meer, de Staat hapt toe, het hadden dus ook de FARC kunnen zijn…
Sofia, laat zich niet van haar stuk brengen en praat alsof ze gewoon voor
de zoveelste keer aan de bar verteld over iets wat je gewoon is overkomen. De
advocaat van de Staat die korte metten met haar probeert te maken, krijgt de
volle laag terug. Nee Sofia laat niet met zich sollen.
Toch lukt het de Staat, ondanks alle tegenstrijdigheden, op een gegeven
moment weten ze zelf ook niet meer of ze het nou moeten hebben over
paramilitairen, zogenaamde paramilitairen, AUC, autodefensas, illegale
gewapende groepen….om iedereen aan het twijfelen te brengen. Marino Lopez werd
vermoord door paramilitairen, maar het leger had daar niks mee te maken.
Sterker nog de mensen zijn ontheemd door de FARC en niet door de paramilitairen
in samenwerking met het leger. Het leger voerde wel toevallig precies dezelfde
dagen een operatie uit maar dat was 30 kilometer ten zuiden.
Gelukkig begrijpen de rechters het af en toe ook niet meer. Maar waar ligt
dan de waarheid? Ergens in het midden? Of toch gewoon bij ons? We gaan het
zien. De getuigenissen en declaraties worden afgesloten met de slotpleidooien,
waarin de Staat nog even rake klappen uitdeelt. De rechters stellen nog wat
kritische vragen en dan is het voorbij.
Vandaag, de dag erna, wordt er op de auto van Padre Alberto, mn baas,
geschoten. Het is de zoveelste waarschuwing in een reeks van bedreigingen,
bedreigingen die toenemen als we aan iets belangrijks werken, zoals deze zaak
voor het Inter-Amerikaans Mensenrechten hof.
Later op de dag komt de hele delegatie uit Costa Rica terug op kantoor,
fijn om iedereen weer te zien, en te horen hoe iedereen deze dagen heeft
ervaren en beleefd.
Hierover volgende keer meer.