Een weekje ziek, een weekje onmacht

Eigenlijk wilde ik deze week overslaan omdat ik halverwege de week ziek ben geworden (nadat ik op de fiets echt klets en klets nat ben geregend), maar het is nu zondagavond en ik kan het  blijkbaar toch niet laten.

Afgelopen maandag was het eerste deel van de VPRO (mini)serie Eileen op TV (en na veel moeite kon ook ik hem later deze week ook op uitzendinggemist kijken). Het verhaal gaat natuurlijk over Tanja waar iedereen dezer dagen wel een mening over heeft. En ook voor vertrek naar Colombia heeft menig iemand me ‘voor de grap’ benadrukt om me niet, net zoals Tanja, bij de FARC aan te sluiten.

De eerste aflevering laat zien waarom Eileen terechtkomt waar ze terechtkomt en hoewel het in de serie natuurlijk meer om de persoon Eileen gaat, laat de serie ook kort de werkelijkheid hier in Colombia zien. Een werkelijkheid die kortgezegd eigenlijk gewoon bizar is en waar ik me nog dagelijks om kan verbazen. Ik zeg daarbij niet dat het in andere landen of andere delen van de wereld beter of slechter is, want is sommige landen gaat het stukken beter maar in anderen ook nog stukken slechter. Maar de werkelijkheid in dit land kan gemakkelijk leiden tot een gevoel van onrecht, in ieder geval bij de mensen die hier oog voor hebben. En dit gevoel  van onrecht leidt bij sommigen dan weer tot een soort gevoel van onmacht. Een gevoel van ‘ik zou willen dat ik het kon veranderen, maar hoe??? Maar tegelijk, er moet iets veranderen, want dit kan echt niet langer zo’.




En, correct me if I’m wrong, maar dit gevoel van ‘onmacht’ kan naar mijn idee, heel zwart wit, worden omgezet in twee soorten ‘macht’:

Optie 1: je uit je kritiek, je verzet je tegen het systeem (zoals het nu is), roept wat er allemaal verkeerd is en schopt er tegenaan (of gebruikt een molotovcocktail.....).  Je doel, het systeem veranderen en wel nu.
Optie 2: je laat het systeem het systeem en richt je tot de mensen die (het grootste) onrecht wordt aangedaan. Je werkt aan de basis, met niet als doel het systeem te veranderen (daar zijn anderen voor), maar richt je op de mensen zelf, de mensen die er volgens jou toe doen.

De organisaties die onder Optie 1 vallen variëren van een kleine onschuldige maar idealistische oppositiepartij/organisatie tot de grootste terroristische en/of terreurorganisaties die er zijn en alles er tussenin. Organisaties onder opties 2 variëren van de ‘barmhartige Samaritaan’ tot enorme NGOs (vaak faith based) en alles er tussenin. En natuurlijk is er overlap tussen de twee en veel organisaties schuiven door de jaren ook een beetje de ene of juist de andere kant op of gaan meer van optie 1 naar optie 2 en/of andersom. Het idee is in ieder geval altijd verandering of verbetering, de manier waarop dit wordt behaald of afgedwongen, verschilt echter.

Het ontstaan van de FARC wordt vaak geweten het feit dat er geen politiek platform voor de oppositie bestond. Het soort platform waar openlijk meningen en kritiek kunnen worden geuit zonder dat je daarvoor wordt vermoord of dat je om je punt te maken met molotovcocktails (oid of nog een tandje erger) moet gaan gooien. Een platform waar ruimte is voor een dialoog.  

Echte oppositiepartijen zijn hier in Colombia dan ook nog steeds moeilijk te vinden (er is gewoon geen markt voor ofzo...)  Maar ondertussen is dit ‘oppositie’ gat langzaam opgevuld door verschillende nationale en internationale mensenrechtenorganisaties. Zij kunnen de overheid op de meeste punten precies vertellen wat er allemaal fout is en uiten hun kritiek maar al te graag en al te vaak. Daarnaast werken ze ook echt nog wel met en voor  de mensen waar het allemaal om gaat maar eigenlijk hebben ze gewild of ongewild een nieuwe taak op zich genomen, namelijk die van ‘oppositie’. Een taak  die eigenlijk zou moeten worden uitgevoerd door de ‘oppositie’ die om gehoor te geven aan haar politieke idealen,  jaren geleden de wapens heeft gepakt en ten strijde is getrokken. Een strijd die begon in naam van de Colombiaanse boeren die men hier in Bogota vergat, in naam van de armen die men ook vergat en in de naam van allen zonder politieke stem. Maar ondertussen is  deze ‘oppositie’ uitgegroeid tot een enorme terreurorganisatie, die door blijft schoppen tegen het systeem. En hoewel ze hier nog steeds alle reden toe hebben, zijn ze door de jaren heen hun politieke standpunten voor een groot deel vergeten, leven ze van de drugshandel en hebben ze vele onschuldige mensen, de mensen waarvoor ze eigenlijk zouden moeten vechten, vermoord.

Wat ik eigenlijk wil zeggen is dat Eileen een betrokkenheid voelt die maar weinigen voelen. Ze voelt een onmacht en daar wil ze wat mee. Er zijn echter veel mogelijkheden om deze ‘onmacht’ om te zetten in ‘macht’. Of zij de goede heeft gekozen, weet ik niet. Wel weet ik, dat de werkelijkheid hier in Colombia nog niet erg veranderd is: Rijk wordt steeds rijker en arm wordt steeds armer.
Een gewapende strijd biedt absoluut geen oplossing, maar wat dan wel?