Van Costa Rica naar Cacarica en van Sucre naar Bajo Calima

Ik heb te lang niet geschreven en teveel te vertellen. Ik ben op reis geweest, ziek, zwak en misselijk geweest, weer op reis gegaan en nu echt even ziek thuis. En dan het einde dat hier in zicht komt. Ja, nog niet iedereen weet het, maar als ik 5 april in het vliegtuig naar Nederland stap dan, dan blijf ik in Nederland en ga ik niet meer terug naar Colombia. Mijn werk en tijd hier zit erop, op terug naar Nederland!! Spannend, maar het voelt goed!

Maar laat ik verder gaan waar ik de vorige keer gebleven was. De bijeenkomst van de delegatie uit Cacarica die terugkwam uit Costa Rica na twee spannende dagen van gemengde gevoelens.

We komen bij elkaar en iedereen krijgt een moment om te vertellen hoe hij of zij de hoorzittingen en het verblijf in Costa Rica ervaren heeft. De meesten hebben het enorm moeilijk gehad maar kunnen door een laatste bijeenkomst met de Inter-Amerikaanse Commissie, de laatste avond, toch op een positieve terugkijken op het geheel.

Ik zit naast Bernardo, die moest getuigen. Hij is er nog steeds emotioneel van en barst net zoals vele anderen tijdens de bijeenkomst in tranen uit. Tijdens de hoorzittingen, want ja het is officieel, worden de ‘victimas’ (slachtoffers) ‘presuntasvictimas’ (vermeende slachtoffers) genoemd, want ja nog niks is bewezen. Deze kleine nuance doet velen pijn. De woorden van de Staat, de ontkenning en verdraaiing van de feiten, het in twijfel trekken van alles en de openlijke aanval op de ‘presuntasvictimas’ snijden de meesten dwars door het hart. Een aantal vrouwen vertellen hoe ze het liefste waren opgesprongen en de afgevaardigden van de Staat waren aangevlogen of hadden geroepen dat dit allemaal leugens waren…. De kracht om dit allemaal te doorstaan is voor velen God. Het geloof is de reden dat deze mensen na alles  wat ze hebben doorstaan en dagelijks nog moeten doorstaan toch nog positieve hoop kunnen hebben. En luisterend naar de verhalen en hoe dit positieve geloof de mensen op de been houdt zie ik inderdaad deze enorme kracht van het geloof in God.

De volgende dag reist het merendeel van de delegatie terug naar Cacarica. Zelf reis ik met een aantal collega’s naar het zuiden waar er een soort van Triatlon voor het behoud van het water wordt georganiseerd. Het is zo’n bijeenkomst dat er mensen van alle gemeenschappen present zijn. De eerste dag wordt er gefietst en in de bus gezeten, de tweede dag wordt er een berg opgewandeld (28 kilometer), de derde en vierde dag wordt er vergaderd. Wij zijn met één van de auto’s van het ministerie en na de derde de dag van de bijeenkomst gaan we na Sucre (Cauca) ook nog even naar Buenaventura (Valle del Cauca) en leggen we binnen 5 dagen 1700 kilometer af. Ik ben gebroken.

Zowel Sucre als Buenaventura liggen in het zuiden. Sucre in het zuiden in de bergen, Buenaventura aan de Stille Oceaan. De processen die we daar begeleiden zijn een stuk ‘jonger’ om het zo maar te zeggen. Sucre begeleiden we  7 of 8 jaar, Buenaventura pas iets van 3 jaar. Buiten het feit dat de problematiek ook anders is, is er ook duidelijk verschil tussen een gemeenschap zoals Cacarica waar al 15 jaar in de mensen wordt geïnvesteerd en deze gemeenschap in BajoCalima (Buenaventura) waar we pas 3 jaar mee werken. Het verschil laat zien, dat ons werk wel degelijk zin heeft. Deze vergeten en gediscrimineerde afro gemeenschappen een stem  en de tools geven om zich te uiten en zich in te zetten voor wat zij willen bereiken doet wonderen!

In BajoCalima wordt als wij er zijn de eerste grote stap naar autonomie gezet. Het opzetten van een eigen ‘Raad’, zodat ze zelf beslissingen kunnen en mogen nemen over het land dat van hun is. Het is nu nog een beetje een chaos, maar ze doen het wel. En daarmee zetten ze de eerste stap in de richting die zij op willen.

Ondertussen neemt de spanning in Cacarica toe. Er zijn weer bedreigen en de boot van de terugkerende delegatie wordt onderweg aangehouden door paramilitairen. Gelukkig blijft het voor nu bij bedreigingen, maar de angst zit er goed in. En niet alleen in Cacarica ook in Bogota is men na de schoten op de auto van PadreAlberto in opperste alertheid. Een paar dagen later ga ik op reis, samen met PadreAlberto, dit keer weer naar het noorden, mijn laatste reis, voor nu, maar daar volgende keer meer over.